Toen ik het met filosoof Nick van Impelen over werkgeluk had kwam hij al vrij snel met de term metamodernisme. Voor mij een totaal onbekend begrip. We gingen in zijn favoriete koffietent het gesprek aan over metamodernisme en hoe dat van toepassing is op werkgeluk.
Wat is metamodernisme?
Laten we eens beginnen met een definitie van metamodernisme, want dat maakt het een stuk makkelijker om het aan werkgeluk te koppelen.
Nick: “Je hebt communisme, liberalisme, fascisme, dat soort grote ideeën. Modernisme is de overkoepelende term hiervoor. Deze ideeën leefden in de jaren ‘20 van de vorige eeuw. Liberalisme is bijvoorbeeld een stroming die heilig overtuigd is van het kapitalisme en de scheiding der machten. Als we iets modern noemen, dan bedoelen we vaak iets uit de huidige tijd. Als het in de filosofie over modernisme gaat, dan hebben we het over de ideeën die voortkomen uit het begin van de vorige eeuw. De grote ideeën over hoe we de wereld wilden verbeteren.”
Over al deze stromingen kun je eindeloos blijven praten, maar dat gaat ons waarschijnlijk niet helpen met het vinden van werkgeluk. Dus was is metamodernisme dan? Om dat te snappen begint Nick met het uitleggen van postmodernisme:
“Postmodernisme is een soort criticaster op het modernisme.”
Modernisme gaat over hoe we de wereld willen veranderen zodat het beter wordt voor ons allemaal. Bijvoorbeeld kapitalisme en de kerk scheiden van de staat.
“Postmodernisme zegt eigenlijk dat het niet werkt, het allemaal kut is, god niet bestaat en we toch niets voor elkaar krijgen. Eigenlijk maakt dat alle grote ideeën kapot. Metamodernisme accepteert de kritiek van postmodernisten dat het allemaal kut is en toch niet gaat werken, maar vindt dat we het toch wel moeten proberen.”
Het is duidelijk een stroming van nu. Door klimaatverandering staan we voor grote uitdagingen. Misschien wel te grote uitdagingen en sommigen worden daar moedeloos van, maar doen ondertussen toch wat ze kunnen om de wereld te redden.
“De wereld staat in de fik. Dus ondanks dat je weet dat het heel moeilijk gaat zijn en het waarschijnlijk niet gaat lukken, doe je het toch.”
In de stroming van het modernisme ontstonden er allerlei ideeën over hoe we de wereld moeten fixen en het postmodernisme zei dat dit allemaal niet kon. Metamodernisme zit daar tussenin. We weten dat het best wel een onmogelijke taak is, maar het houdt ons niet tegen om er toch aan te beginnen.
Metamodernisme uitgelegd door de levensstijl van Shia Labeouf
Ik kan me goed voorstellen dat je nu nog steeds geen idee hebt wat metamodernisme nu is. Gelukkig is er YouTube en daar is een fantastisch filmpje te vinden dat met humor uitlegt wat metamodernisme is:
Nick maakt een mooie vergelijking waardoor het misschien nog wat duidelijker wordt:
“Als modernisten de filmmakers zijn, dan zijn de postmodernisten de critici/de reviewers. De metamodernist is dan degene die er memes van maakt. Maar daar stiekem wel een oprecht verhaal mee probeert te vertellen.”
Want dat is waar het om gaat. Een metamodernist laat zich niet afschrikken door wat allemaal wel of niet zou kunnen en heeft een intrinsieke motivatie om de wereld beter te maken.
Metamodernisme en werkgeluk
Maar wat heeft metamodernisme toch met werkgeluk te maken?
We kwamen op dit onderwerp omdat ik veel mensen spreek die werk willen doen dat maatschappelijke waarde heeft. Ze willen bijdragen aan een betere wereld, maar ze weten ook dat dit best onmogelijk is. Want hoe hard ze in hun eentje ook werken, als de rest de wereld blijft vervuilen dan gaat dat kleine beetje ook niet helpen. En toch zoeken mensen naar een baan waarmee ze hun steentje kunnen bijdragen. Ondanks dat ze dus weten dat het weinig verschil gaat maken, doen ze het toch. Hens: metamodernisme.
De wereld een beetje beter maken
Nick vindt zijn werk leuk en praat er graag over. Hij gebruikt zijn eigen baan als voorbeeld van metamodernisme:
“Als ik kijk naar waarom ik mijn werk gaaf vind, is het omdat ik de afgelopen maand een paar keer in een kamer heb gezeten met een hoop slimme mensen. Het onderwerp was: hoe gaan we de wereld beter maken?”
Op zijn werk praat hij onder andere over de energietransitie. Hoe we van schadelijke fossiele brandstoffen kunnen overstappen op duurzame energiebronnen als waterkracht en zonlicht.
“Veel mensen zeggen dat het een moeilijke opgave is, maar we moeten het toch doen. Misschien kunnen we de niet wereld redden, maar we moeten het in ieder geval proberen.”
Ben jij een metamodernist?
Nick is niet de enige die bewust werk heeft gekozen waarmee hij de wereld een stukje beter probeert te maken. Misschien jij ook wel? Of misschien vind jij dat helemaal geen belangrijk onderdeel van je werk?
Hoe denk jij over jouw werk? Wil jij met jouw werk een steentje bijdragen aan een betere wereld of werk jij om andere redenen? En herken jij je in de gedachtenstroom van het metamodernisme of houd je er andere ideeën op na? Laat het ons weten in de reacties hieronder!
Over Nick
Nick van Impelen is filosoof en werkt bij de Provincie Utrecht. Zijn studie filosofie omschrijft hij als ‘opgeleid in het kapot nuanceren van de meest ingewikkelde onderwerpen.’ Want dat vindt hij leuk: zijn brein aan het werk zetten om een antwoord te vinden op vragen waar mogelijk geen eens een antwoord op bestaat. Het liefst iets dat met ethiek of politiek te maken heeft. Maar als het even kan verweeft hij filosofische theorieën met het dagelijks leven.