Begrafenisondernemers

Er is denk ik geen enkel beroep waarbij het zo over het leven gaat als in het werk van Madelon Beusink en Suzette Sanders. Zij zijn begrafenisondernemers. “Uitvaartondernemers zeggen we meestal,” vertelt Madelon. Het is een alledaags beroep dat de meeste mensen niet dagelijks willen tegenkomen. Waarom hebben zij hiervoor gekozen? En is het werk verdrietig of juist heel mooi? 

Vrolijk en energiek

Wanneer ik in Amsterdam bij Suzette en Madelon aanbel wordt de deur vol energie opgedaan. Ze zijn met zijn tweeën druk in de weer met hun laptops en er heerst alles behalve een grafstemming. Ik krijg meteen een kopje thee en vol enthousiasme begint Suzette te vertellen over haar werk bij een bank en hoe ze er uiteindelijk voor gekozen heeft om begrafenisondernemer te worden. Ook Madelon komt uit een totaal andere tak van sport: ze was onder andere projectmanager voor congressen. Maar dit waren voor hen niet de banen waar ze hun geluk in vonden. 

Voor het eerst zelf een uitvaart organiseren

Veel mensen worden voor het eerst gedwongen om een uitvaart te organiseren als een van hun ouders overlijdt. Dat was ook zo bij Madelon en Suzette. Madelon heeft vier jaar geleden de uitvaart van haar moeder moeten organiseren en tien jaar geleden is de vader van Suzette overleden. De begrafenis van de vader van Suzette werd geregeld door iemand die werkte bij een grote maatschappij. 

“Ik zal niet zeggen dat het slecht ging, maar toen ik er achteraf op terug keek bedacht ik me wel dat het zo anders had gekund en dat hij ons anders had kunnen adviseren. Toen was het zaadje geplant. Maar ik was net bevallen van mijn zoontje, dus dat was niet de ideale tijd voor een carrièreswitch voor mij.”

Van event organisatie naar uitvaartorganisatie

Madelon en Suzette hebben beide in de eventbranche gewerkt. Ze weten dus heel goed hoe ze een event moeten opzetten, organiseren en hoe ze het kunnen laten slagen. Tijdens de begrafenis van hun moeder en vader kwamen ze erachter hoe het organiseren van een begrafenis lijkt op het organiseren van een event. 

“Toen is ook voor mij het zaadje geplant,” zegt Madelon. 

Vanaf dat moment hebben ze beiden met het idee gespeeld om een opleiding tot uitvaartondernemer te volgen. 

Grote stap

Het heeft zowel bij Madelon als bij Suzette nog een tijd geduurd voor ze de stap hebben gezet naar het begrafenisondernemerschap. Er rust best wel een taboe op de dood in onze cultuur en van een zekere baan bij een werkgever naar een onzeker bestaan als ondernemer doe je ook niet zomaar. 

Maar de maat was vol. Madelon verliet haar vaste baan en ook Suzette ging het gesprek met haar werkgever aan.
“Ik vertelde dat ik uitvaartbegeleider wilde worden.”
Ze keken haar eerst aan alsof ze water zagen branden, maar gaven al snel toe dat het werk bij haar paste. Ze heeft toen naast haar werk de opleiding tot uitvaartleider gevolgd. 

Uitvaartondernemer of toch weer in dienst?

Na het afronden van de opleiding wist Suzette niet meteen wat ze wilde. 

“Ik wilde niet alleen voor mezelf beginnen. Daar had ik de ervaring niet voor. Ik wilde eigenlijk in loondienst, maar ik wilde niet bij een grote maatschappij terecht komen. Ik wilde de vrijheid hebben om bijvoorbeeld tegen de familie te zeggen dat we de uitvaart in een weiland of in een bos doen. Die vrijheid heb je bij een grote maatschappij veel minder.”

Madelon wist altijd al dat ze ooit voor zichzelf wilde werken. Na haar opleiding tot uitvaartbegeleider wist ze al vrij snel: “Dit ga ik niet in loondienst doen.”

Via een gezamenlijke vriendin komt Madelon in contact met Suzette . Maandenlang bellen ze met elkaar over de uitvaart business, tot ze op een gegeven moment besluiten:

“Dit kunnen wij toch ook met zijn tweeën?!” vertelt Madelon. 

En zo zijn ze samen zelfstandig, maar niet alleen de uitvaart business ingegaan onder de naam Veerkracht Uitvaarten. 

De een zijn dood is de ander zijn brood

Naast de vrijheid om een uitvaart te kunnen regelen zoals de familie dat wil, was er nog een reden waarom zowel Suzette als Madelon niet voor een grote maatschappij wilden werken. 

Suzette: “De medewerkers krijgen bijvoorbeeld extra betaald als ze een dure kist verkopen. Dat vind ik echt een hele verkeerde impuls.”

Madelon vertelt dat we de dood lang hebben weggedrukt. Zo’n taboe komt grote maatschappijen wel goed uit, want daardoor praten we er niet over. En weten we dus ook niet wat een begrafenis wel of niet mag kosten. 

“Dat is gelukkig aan het veranderen,” zegt Madelon.

“Daarbij zetten wij alles een-op-een door. Dus geen provisie of iets erop. We hebben één fee voor onszelf en die is van te voren ook duidelijk. Dat is de transparantie die wij bieden. Wij zijn bijvoorbeeld ook scherp op de offertes die wij krijgen. Als we bijvoorbeeld zien dat iets duurder is dan nodig, dan stellen we daar wel vragen over.”
Dit regelen ze voordat de klant het te zien krijgt, want wie weet wat zoiets mag kosten? Madelon en Suzette zien zoveel rekeningen dat zij niet meer bedonderd kunnen worden op dat vlak. Ze zijn blij dat het taboe op de dood minder wordt, maar zien het ook als hun taak om te waken voor de portemonnee van hun klanten. 

“Je zou mensen alles wijs kunnen maken over wat het mag kosten, want mensen zijn vaak moe en verdrietig,” zegt Suzette. 

Madelon vult aan: “Het verschil is of je dit werk met je hart doet of met de motivatie om geld te verdienen.”
Het is duidelijk dat Madelon en Suzette hier met hun hele hart in zitten. Ze willen mensen ontzorgen en voor een mooi afscheid zorgen. Ook omdat ze weten hoe het is om met je familie zoiets te moeten organiseren. Dan is het fijn om iemand te hebben die van de hoed en de rand weet en ervoor zorgt dat de uitvaart tip top geregeld is. Maar ook dat de rekening niet de spuigaten uitloopt. 

Dode mensen

Het lijkt mij heel gek om voor het eerst iemand te zien die overleden is die je niet kent. Suzette vroeg zich tijdens de opleiding ook wel af of ze het niet doodeng zou vinden. 

“Je weet pas of je het kan op het moment dat je het doet. In het begin was ik me er wel heel bewust van, maar op een gegeven moment wen je daar ook aan.”

Als uitvaartondernemer blijft het niet bij het zien van dode mensen. Ze moeten opgebaard worden. 

“Wij noemen het de laatste verzorging,” vertelt Suzette. 

Dit is ook een onderdeel van hun werk: de overledenen wassen en aankleden voor hun laatste afscheid. 

Madelon: “Mensen kunnen er heel vredig bijliggen als ze rustig zijn ingeslapen, maar er zijn ook situaties waarbij iemand bijvoorbeeld is gevallen. Dat gaat wel een stapje verder dan de normale verzorging.”

In veel gevallen verzorgen Madelon en Suzette zelf de mensen. Er zijn ook situaties die vragen om expertise en dan regelen ze experts die ervoor zorgen dat iemand er zo goed mogelijk uitziet.
“Sowieso vind ik verzorging echt een vak apart,” zegt Madelon. 

Suzette knikt en vertelt hoe zij altijd heel respectvol met de overledene omgaan. 

“Ook al is er niemand bij. Maar verzorgen met de familie vind ik heel mooi. Het moet absoluut niet, maar het is belangrijk dat mensen ook zelf iets kunnen doen.”

Veel mensen vinden het een beetje een eng idee om een overledene te verzorgen, maar Madelon vertelt dat een dood iemand niet zo eng is als je die persoon kent. 

“Als bijvoorbeeld je vader of je moeder overlijdt, dan is het nog steeds je vader of je moeder. Dan wil je wel iets kunnen doen voor die persoon. Het is juist heel erg mooi en waardevol om dat te kunnen doen voor iemand waar je van houdt.”

Suzette: “Ik stel vaak voor om het kleden met de familie te doen. Dus de kleding uitkiezen, het haar en de make-up doen. Hoe klein het ook is, je merkt dat het vaak goed is voor de mensen. Het is onderdeel van de rouwverwerking.”

Het rouwproces

“De uitvaart is vaak pas het begin,” zegt Madelon. “Het rouwproces komt daarna pas.”

Ze vertellen hoe de familie en vrienden gemiddeld 6 dagen hebben om de uitvaart te regelen. 

“Het gaat over de overledene, maar je doet het voor de nabestaanden. Zij zitten in een enorme bubbel. Ze willen gewoon dat het goed geregeld wordt.”

Pas na de uitvaart komt het besef. In de tijd dat iemand net overleden is, wil iedereen helpen. Er zijn dan veel mensen en je voelt je niet alleen. Zodra de uitvaart geweest is vallen mensen vaak in een gat en komt het besef dat iemand er echt niet meer is. Daarmee is de begrafenis pas het begin van het rouwproces. 

Suzette: “Het echte verdriet komt pas als wij weggaan.”

Madelon weet dat ook uit eigen ervaring en heeft er een boek over geschreven: RAUW. 

“Dat is mijn verwerkingsproces geweest. Ik heb het geschreven voor mijn kinderen, maar ik kwam in contact met een stichting: Support Casper. En als ik zo’n stichting ermee kan helpen, dan doe ik dat natuurlijk graag.”
Een deel van de opbrengst van haar boek gaat nu naar stichting Support Casper. Een stichting die onderzoek doet naar de behandeling van alvleesklierkanker. De ziekte waar de moeder van Madelon aan overleden is. 

Hard werken

Regelmatig krijgen ze telefoontjes van andere mensen die er ook over nadenken om uitvaartbegeleider te worden. 

Suzette: “De meesten haken vrij snel weer af, want het is echt hard werken. Het is niet alleen maar in je mantelpakje voor de rouwauto uitlopen. Je moet alles regelen en het is ook niet altijd onder even vrolijke omstandigheden, maar voor mij is en blijft het prachtig werk.”

Het is hard werken en je bent in een hele heftige periode onderdeel van een familie.

Suzette: “Ik heb wel eens gehad dat mensen na de uitvaart zeiden ‘Wat jammer! Nu gaan we jou niet elke dag meer zien’. Dan heb je het denk ik goed gedaan.”

Balans tussen werk en privé

“Als je eenmaal een familie begeleidt, dan kan het voorkomen dat de uitvaart op je vrije dag of in het weekend plaatsvindt. Ook dat hoort erbij. Het vak gaat altijd door,” legt Suzette uit. 

“Wij zijn ook met zijn tweeën. Dat doen we bewust. Het eerste gesprek doen we samen, want twee horen meer dan één. Tijdens dat eerste gesprek met een familie wordt het meest besproken. Daarna zijn het elke keer kleine stukjes die in gang worden gezet.”
Wie er na zo’n eerste gesprek verder contact houdt met de familie maakt niet zoveel uit, want ze hebben hen allebei al gezien. En als er bij de een iets tussenkomt, dan kan de ander alsnog de familie begeleiden. 

Op hun website staat dat ze dag en nacht bereikbaar zijn. 

“We hebben wel een soort schema,” vertelt Madelon. “De ene week heb ik ‘s nachts mijn telefoon aan staan en de andere week Suzette. Dat is ook het voordeel van samenwerken.”

Praten over de dood

Het 24/7 bereikbaar zijn is voor geen van beiden een probleem, maar ze voelen soms wel de onzekerheid van het ondernemen. 

“Zoals iedere ondernemer denk ik wel heeft, vragen wij ons soms af of het allemaal gaat lukken. Weten mensen ons te vinden? We kunnen, en willen, natuurlijk niet bij een hospice gaan flyeren. Het is echt mensenwerk.”

Maar daar hebben ze iets op gevonden. Madelon biedt me een mooi boekje aan. 

“Wij willen graag dat mensen het gesprek over de dood aangaan.” 

Deze boekjes geven ze aan mensen om het makkelijker te maken om over hun eigen uitvaart te praten. In het boekje staan vragen over of je begraven of gecremeerd wilt worden, maar ook wat voor bloemen je wilt en wat voor kleding je bij jouw afscheid zou willen dragen. 

Voldoening

“Als je gesprekken hebt met mensen over hun uitvaart of de dood, dat gaat natuurlijk over het  leven. Het hoeft niet altijd verdrietig te zijn. Er wordt tijdens uitvaarten heel veel gelachen en veel gepraat. Ik vind het echt een voorrecht als ik mensen daarbij mag helpen. Ik dank mensen ook altijd voor hun vertrouwen, want dat is wat je krijgt,” zegt Suzette.

De emotie waarmee mensen tijdens een uitvaart over een dierbare praten, de muziek die afgespeeld wordt en de verhalen die gedeeld worden, dat is waar het voor Madelon om draait. “Dat geeft voldoening.”

 Soms voelt ze dan een brok in haar keel. 

“En die brok had ik niet in mijn keel gevoeld als ik achter een bureau een Excelsheet zat in te vullen.”

Heftig beroep

“Wat een heftig beroep,” is vaak de reactie die ze krijgen van mensen wanneer ze vertellen wat voor werk ze doen zegt Madelon. “Of mensen vinden het super interessant en willen meer weten.”

“Je merkt dat dit voor veel mensen van onze leeftijdsgroep nog een ver van hun bed show is,” vult Suzette aan. 

En gelukkig maar, want het is niet de leukste dag van je leven, maar Madelon en Suzette hebben wel alle motivatie om er het mooiste afscheid van te maken.